ในยุคที่ธุรกิจไทย และระดับโลกใช้ข้อมูลเป็นหัวใจในการบริหาร Data Leak หรือการรั่วไหลของข้อมูล กลายเป็นประเด็นร้ายแรงที่อาจทำลายชื่อเสียง และสร้างความเสียหายทางการเงินมหาศาล บทความนี้จะพาคุณไปทำความเข้าใจว่า data leak คืออะไร, สาเหตุที่เกิดขึ้น, ตัวอย่างสถิติล่าสุด และแนวทางป้องกันสำหรับองค์กรยุคใหม่
ทำความรู้จักกับ Data Leak เรื่องสำคัญสำหรับองค์กร
Data Leak คือสถานการณ์ที่ข้อมูลสำคัญขององค์กรถูกเข้าถึงหรือเปิดเผย โดยไม่มีการควบคุม เช่น ข้อมูลลูกค้า, ข้อมูลทางการเงิน หรือข้อมูลส่วนตัวของพนักงาน ถูกส่งออกจากโดยไม่ได้รับอนุญาต
ตัวอย่างกรณี data leak ได้แก่
- การส่งอีเมลข้อมูลสำคัญไปผิดปลายทาง
- การเก็บข้อมูล API Key หรือ Credential บน Git public
- การ upload ข้อมูลลง public cloud โดยไม่ได้ตั้งค่าความปลอดภัย
หากองค์กรไทยยังไม่เข้าใจคำว่า data leak prevention หรือวิธีคิดเชิง system-based security ก็เสี่ยงต่อการเกิดปัญหาโดยไม่รู้ตัว
ข้อมูล และสถิติ ที่ช่วยให้คุณตระหนักมากขึ้น
รายงานของ IBM ระบุว่า ค่าเฉลี่ยความเสียหายจาก Data Breach ในปี 2023–2024 สูงถึงประมาณ $4.45 ล้าน ต่อเหตุการณ์ (ประมาณ 150 ล้านบาทไทย) ซึ่งตัว data leak เป็นหนึ่งในต้นเหตุหลักของ breach เหล่านี้
ในขณะเดียวกัน ประเทศไทยได้เน้นว่าองค์กรต้องจัดการ Risk ของการรั่วไหลข้อมูล โดยเฉพาะเมื่อต้องจัดการฐานข้อมูลลูกค้า หรือข้อมูลส่วนบุคคลตาม PDPA
สัญญาณเตือนว่าองค์กรอาจเผชิญ data leak คือ
- ข้อมูลถูกแชร์ภายในองค์กรโดยไม่มี policy
- ไม่มีระบบจัดเก็บ / ถ่ายโอนข้อมูลที่มีการเข้ารหัส
- ข้อมูลไม่มี audit-log และไม่ควบคุม access อย่างชัดเจน
แม้สถิติในไทยยังไม่เปิดเผยชัดเจน แต่ข้อมูลจาก IBM แสดงว่าปัญหานี้ไม่ใช่เรื่องเล็กแม้แต่น้อย
สาเหตุสำคัญของ Data Leak
| สาเหตุ | ผลกระทบ |
|---|---|
| การจัดการ Access ไม่ดี | ข้อมูลหลุดไปยังผู้ไม่เกี่ยวข้อง |
| Credential หลุดผ่าน Git | อาชญากรสามารถเข้าวาง malware ได้ |
| การเก็บข้อมูลใน Cloud ไม่แข็งแรง | ข้อมูลรั่วสู่ public ได้ง่าย |
| การกำหนด policy ไม่ชัดเจน | พนักงานใช้ผิดวิธีโดยไม่รู้ตัว |
| ไม่มีการเข้ารหัสแบบ End-to-End | ข้อมูลอาจถูกดัก capture ระหว่างทาง |
ไม่ว่าจะเป็น data leak prevention หรือการเตรียมระบบ Governance ภายในองค์กร การเข้าใจสาเหตุก่อนจึงสำคัญมาก
แนวทางป้องกัน Data Leak สำหรับองค์กร
- พัฒนา Policy การใช้งานข้อมูลภายใน
– จัดนโยบายการแชร์ข้อมูล ทำให้พนักงานใช้วิธีที่ถูกต้อง และรู้ว่าข้อมูลไหน sensitive - ใช้ระบบเข้ารหัสข้อมูลทุกระดับ
– รหัส SSL/TLS สำหรับการส่งข้อมูล
– การเข้ารหัสข้อมูลในฐานข้อมูล (At-rest Encryption)
– การจัดเก็บ Secrets อย่างปลอดภัย (เช่น Vault หรือ Secret Manager) - ควบคุมการเข้าถึง และ Log
– ใช้ระบบ RBAC (Role-Based Access Control) และ SAML, 2FA, และจัดเก็บ audit logs เพื่อดูว่าใครเข้าถึงข้อมูลไหน - สำรองข้อมูล และระบุความแตกต่างระหว่าง Backup vs Archive
– ข้อมูล backup ควรจัดแยกออกจาก production เฉพาะ zone นี้เท่านั้น
– ต้องมีโซลูชัน delete-safe และ encryption - ตรวจสอบความเสียหายอย่างต่อเนื่อง
– ใช้ DLP (Data Loss Prevention), SIEM
– การสแกน configuration ที่อาจเปิดเผยข้อมูลโดยไม่ได้ตั้งใจ
ทำไมองค์กรยุคใหม่ต้องเอาจริงเรื่อง Data Leak
เสียชื่อเสียง + ค่าเสียหายสูง
เมื่อเกิดเรื่อง data leak แล้วไม่ปกปิดอาจทำให้ลูกค้า/พันธมิตรเสียความไว้วางใจ และแม้ในไทยไม่มีกฎหมาย DP breach notification ชัดเจน แต่ค่าเสียหายทางการเงิน และภาพลักษณ์ถือว่าไม่ควรมองข้าม
PDPA ต้องแจ้งเมื่อข้อมูลรั่วไหล
หากเป็นข้อมูลส่วนบุคคลต้องแจ้ง breach ซึ่งต้องมีมาตรการ data leak prevention ที่ตรวจสอบได้
กฎระเบียบ Compliance ที่มากขึ้น และสำคัญยิ่งขึ้น
มาตรฐานเช่น ISO 27001 หรือ PCI-DSS จะไม่ยอมรับการละเลยเรื่อง access control หรือ encryption เพื่อป้องกันการรั่วไหล
ปรับตัวสู่องค์กร Data-Driven
ข้อมูลที่ถูกนำไปวิเคราะห์ใน AI หรือ BI หากรั่วไหล อาจทำให้ข้อมูลเสื่อมความน่าเชื่อถือหรือถูกแปลความผิดพลาด
ตัวอย่างกรณีที่ทำให้เกิดการรั่วไหลของขัอมูล
- การส่งไฟล์ Excel ที่มีข้อมูลลูกค้าไปยัง cloud drive ซึ่งปรากฏว่าเปิดการเข้าถึงเป็นสาธารณะ (public) ทำให้ข้อมูลรั่วทันที
- การพัฒนาระบบใหม่โดยไม่เข้ารหัส API credentials ทำให้ token หลุดบน GitHub → รายงาน IBM พบค่าใช้จ่ายต่อ breach เพิ่มขึ้นครั้งละกว่า $1 ล้าน
- การใช้ email attachment ผิดประเภทภายในองค์กร → มีข้อมูล sensitive รั่วไปยังบุคลากรภายนอก
แม้ไม่ใช่ข้อมูลจำนวนมหาศาลในเชิงไฟล์ แต่กระบวนการดังกล่าวคือ “ ช่องโหว่ ” ที่ data leak prevention สามารถแก้ไขได้
วิธีตรวจสอบเบื้องต้น องค์กรควรเริ่มอย่างไร
- ทำ Data Discovery Audit เพื่อสำรวจว่าข้อมูล sensitive อยู่ที่ไหน
- ประเมิน Risk Score ว่าข้อมูลใดอ่อนไหว เช่น PI data, financial info, ABAC metadata
- ติดตั้ง DLP หรือ SIEM เพื่อแจ้งเตือนเมื่อพบการส่งไฟล์หรือคีย์ KPI
- ปรับโครงสร้าง IAM และ RBAC ให้เข้มข้น เช่น folder, bucket, firewall policy
- จัดอบรมพนักงานเรื่อง data leak prevention และ encourage การแจ้งเหตุผิดพลาดทันที
สรุป
Data Leak คือ “การรั่วไหลของข้อมูล” ที่อาจเกิดขึ้นจากหลายสาเหตุ ทั้ง human error หรือ misconfiguration ที่องค์กรมองข้าม โดยเฉพาะในยุคดิจิทัลที่ข้อมูลมีค่า และถูกใช้ในการตัดสินใจ
องค์กรไทยต้องตื่นตัว เริ่มจากการพัฒนา policy, ใช้ encryption, ควบคุม access และตรวจสอบ breach เสมอ เพื่อสร้างโครงสร้างที่ปลอดภัย และเชื่อถือได้ในยุคที่ข้อมูลคือทรัพย์สินสำคัญ
สอบรายละเอียดเพิ่มเติม
- 02-120-9636
- [email protected]
- Line Official : @THAIDATAHOSTING
